Van’ın Bahçesaray ilçesinde asırlardır süregelen bir gelenek olan satranç, kış aylarının uzun ve karla kaplı günlerinde halkın vazgeçilmezi haline geliyor.
Kent merkezine 110 kilometre uzaklıktaki bu ilçe, satranç tutkusuyla tanınıyor. İlçede, 7’den 70’e herkesin ilgi gösterdiği satranç, bilhassa kışın ağır olarak oynanıyor.
Bahçesaray’ın Çatbayır Mahallesi Muhtarı Eyüp Kayan, satrancı mahallî kültürün bir kesimi olarak gördüklerini ve bu oyunu çocuklara miras bırakmak için büyük bir uğraş harcadıklarını belirtti. Kayan, “Bahçesaray’da satrancı 7’den 70’e herkes oynuyor. Bilhassa kışın bu oyuna olan ilgi artıyor. 80 yaşındaki amcamız da, 9-10 yaşındaki çocuklar da satranç oynuyor. Evvelden beri burası satranç merkeziymiş. Biz de zeka geliştirme ismine çocuklara miras bırakmak için satranç oynuyoruz. Çatbayır’da yaşlılar, bayanlar, çocuklar kesinlikle bir saatlerini satranca ayırıyorlar. Yazın bahçelerle ilgilenildiği için satrançta azalma oluyor. Lakin kışın kar yağdığında yollar kapalı olduğunda beşerler boş vakitlerini satranç oynayarak değerlendiriyorlar. Ayrıyeten çocukları televizyon ve telefon odaklı olmaktan uzak tutmak için de satranca yönlendiriyoruz” dedi.
Mahallede yaşayan 7’nci sınıf öğrencisi Esma Tektaş, satrancı aile büyüklerinden öğrendiğini ve bu oyunu çok sevdiğini tabir etti. Tektaş, “Dedelerimden, babamdan ve ağabeylerimden satrancı öğrendim. Daha evvel katıldığım yarışlarda ikincilik mükafatı almıştım. Benden küçük çocuklar da bizim oynadığımızı görünce merak ediyorlar. Satranç oynamayı çok seviyorum” diye konuştu.
Bahçesaray’daki bu satranç geleneği, yeni kuşaklara aktarılmaya ve ilçenin kültürel mirasının bir modülü olarak yaşatılmaya devam ediyor.. Kış aylarında karla kaplı yolların ve uzun gecelerin bir ortaya getirdiği bu oyun, ilçede yalnızca bir cümbüş değil, tıpkı vakitte toplumsal bir bağ ve zeka geliştirme aracı olarak ehemmiyetini koruyor.