Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Genel Lideri Bendevi Palandöken, fiyatlarla çaba etmenin tek yolunun perakende yasası olduğunu söyleyerek, “Fiyatların kimler tarafından yükseldiğini, esnafın bu bahisteki mağduriyetini ve birçoğunun kapanmasına karşın yeniden devletine, milletine bağlı kalmak suretiyle mahallelerin, bulunduğu semtin, caddenin en büyük etkeni tekrar esnaf sanatkarı oldu” dedi.
TESK Genel Lideri Bendevi Palandöken, bir dizi ziyaretlerde bulunmak üzere Bilecik’e geldi. Bilecik Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği’ni ziyaret eden Palandöken, Lider Halit Gölcan ve idare şurası üyeleri ile bir ortaya geldi. Burada basın mensuplarına açıklama yapan Palandöken, “Herkes Cumhurbaşkanından fiyatların düşmesinden de müştekiler, düşmemesinden de. Düşmesi için elinden gelen gayretleri gösteriyorlar lakin söylediğim üzere lakin bu yasal teminatla olur. Yasal teminatın çalışması için de piyasada rekabetin oluşması sağlanır. 10 bin kişinin paylaşacağı yük tahminen grama bile denk gelmeyecek fakat bir kişi olduğu vakit 10 bin kişinin kaldıracağı yükü kaldıramayacak bir sistem olacak. Alışılmış âlâ niyetli olarak da biliyorsunuz bir tarafımız savaş, bir tarafımız pandemi, esnaf bu ortada en küçük halka. Bugün tahminen ihracatta değerli noktalara gelebiliyoruz fakat yaşayış prestiji ile onlara yan sanayi dediğimiz üretimi yapamadık. Türkiye’de 2 buçuk milyon iş yeri, 2 milyona yakın esnaf, zira birden fazla iş yapan da var. Bir taraftan beyaz eşya satıyor, öbür taraftan büfesi var. Biz diyoruz ki elimizi taşın altına koyuyoruz, siz de koyun; bu perakende yasasını çıkarın. Rekabet ögesi değiştiği vakit fiyatlar düşer. Dünyada da esasen fiyatların dengelenmesinin tek tarafı bu. İkincisi de nizamlı ticaret olması” dedi.
“Yerel esnafın burada çaba etmesi son derece zor”
Palandöken, “Türkiye’nin yaşadığı problem yalnızca bu bölgelerde değil, doğusuyla batısıyla, Ege’siyle, Karadeniz’iyle, Akdeniz’iyle bütün bölgelerde. Maalesef bu pandemi bütün dünyayı saran ekonomik problem nedeniyle hem ülkemizdeki fiyatların yükselmesi, hasebiyle esnafların mağdur olmasına neden olan bildiğiniz üzere en çok bizim bâtın maliyetlerimiz elektrik, doğalgaz ve petrol. Bunu çeşitlendirebiliriz; akaryakıttır, mazottur, LPG’dir, en çok sürücü odasının zahmetlerinden bir tanesi. Taşıyıcı esnafı, kamyoncu esnafı, nalburun yüksek oluşundan maliyetleri aksayan fiyatlar vatandaşın da en bolluk olduğu devir dediğimiz temmuz, ağustos aylarında bile fiyatların hakikaten çok yüksek oluşu vatandaşları, esnafı çok etkiliyor. Haksız rekabet alabildiğine gidiyor. Lokal esnafın burada gayret etmesi son derece güç. Hasebiyle sermaye sahipleri artık endüstriye yatırım değil, buradaki klasik dokuyu bozacak formda ticareti yürütmeye uğraş ediyorlar. Artık sokaklarda esnaf yerine ulusal marketlerin dolaştığı, hasebiyle ticaretin değişmesiyle de buradaki esnafın büyüyüp endüstrici, tüccar olma talihinin elinden alındığı bir devirdeyiz. Olağan yıllardır perakende yasası ile uğraşıyoruz” dedi.
“Fiyatlarla uğraş etmenin tek yolu perakende yasası”
TESK Genel Lideri Bendevi Palandöken, fiyatlarla gayret etmenin tek yolunun perakende yasası olduğunu söyleyerek, “Fiyatların kimler tarafından yükseldiğini, esnafın bu mevzudaki mağduriyetini ve birçoğunun kapanmasına karşın yeniden devletine, milletine bağlı kalmak suretiyle mahallelerin, bulunduğu semtin, caddenin en büyük etkeni tekrar esnaf sanatkârı oldu. Piyasadaki bu fiyat yükselişinin en büyük nedenlerinden bir tanesi bunların alıcıları ve bu ortada devletin de kolluk kuvvetlerine karşın, mahallî idarelerin zabıtalarına karşın fiyatlarda bir düşüş sağlanamadı. Bunlarla gayrette onlar da müştekilen rahatsızlar fakat devletin her dükkâna bir tane zabıta koyma bahtı yok. Münasebetiyle vatandaşın da denetimli olarak semtindeki esnafı müdafaasının gerekliliğini vurgulamak istiyorum. Herkes kendi işini yapmalı, hasebiyle esnaf sanatkârı da burada haksız uğraşla ilgili şimdiye kadar her yol gündeme getirilip, perakende yasasının meclisten bugüne kadar çıkmaması da bir sorun” tabirlerine yer verdi.
“Bugün BAĞ-KUR’dan emekli olan bir vatandaş 3 bin 500 lirasının çıkmasına sevindi”
Palandöken, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Esnafın toplumsal güvenlikte de bir sorunu var. Kaç gündür lisana getiriyoruz. Esnafsınız, hasebiyle BAĞ-KUR’lusunuz. En çok hizmeti siz vereceksiniz. 18 saat çalışacaksınız. Sonuç prestijiyle 9 bin iş gününde emekli olacaksınız. Birebir biçimde yanınızda çalışan personel kardeşiniz yeni 7 bin günde emekli olacak, siz 9 bin günde emekli olacaksınız. Dünyada görülmeyen bir sistem. Özel sigortalılık hariç. BAĞ-KUR’luluk ne demek; kendi cebinizden parayı vereceksiniz, raftaki eseri satacaksınız ve direksiyonun başında müşteri taşıyacaksınız yahut bir mal, bir şey üreteceksiniz. Demircisiniz, bakırcısınız, hasebiyle üzümü satıp yatırdığınız paranın sonunda da yanınızda çalışan kadar emekli aylığı alamayacaksınız. Toplumsal devlet anlayışı ile bağdaşmıyor. Bugün BAĞ-KUR’dan emekli olan bir vatandaş 3 bin 500 lirasının çıkmasına sevindi. 3 bin 500 lira açlık hududunun altında. Emekli aylığının minimum fiyattan aşağı olmaması acizane teklifimiz. Diyoruz ki esnaf insan istihdam eden, hasebiyle devlete katma kıymet üreten, marka oluşturan, en uzun çalışma saati olan insan. Münasebetiyle bunlar tahminen de birkaç gün içinde hallolacak problemler. Yani bir torba kanuna ek edilmeli” dedi.
“Haksız rekabet vatandaşı huzursuz ediyor”
Palandöken, esnafın mağduriyetlerinin başında gelen en değerli konunun haksız rekabet olduğunu söz ederek, “Haksız rekabet vatandaşı huzursuz ediyor. Dünyanın hiçbir yerinde ben bu işi yaparım demeyle olmuyor. Yeni esnafın yetişmesiyle ilgili yeni önlemler alınmalı. Alışılmış ortadaki bugüne kadar yapılan işlerde devletin dayanakları olmasaydı esnaf bugünkünden çok daha makûs duruma düşerdi. Borçların ötelenmesi, işyerlerinde kira dayanağının verilmesi, esnafın cansuyu kredileri dediğimiz ucuz faizli kredilerin verilmesi. Lakin bunlar ne oldu hepsi kümülâtifte üst üste geldi. Beşerler borçlarını yapılandırdılar lakin artık ödeyemez hale geldiler. Bir taraftan kredi borcunuz, öteki taraftan yapılandırma borcunuz, başka taraftan toplumsal güvenlik prim borçlarınız ve benzer” dedi.
“Bilecik gelişmiş lakin vatandaşın alım gücü yok”
Palandöken, “Bölgeyi daha evvelki ziyaretimden çok daha farklı gördüm. Türkiye’nin parkla yüzü olarak addettiğimiz Bilecik, gelişmiş lakin vatandaşın alım gücü yok. Şu anda çok hareketlilik yok fakat önümüz okul mevsiminin açıldığı, fiyatların en çok düşeceği olacak kabul ettiğimiz temmuz ayında fiyatlar hala astronomik. Sayılar haksız rekabet, başka taraftan hasebiyle herkesin işini yapması gereken bir yerde her şeyi ben satarım mantığıyla hareket edilmesinin ülkeye, iktisada katkısı yok. Ülkede enflasyonu körükleyen en büyük neden olarak addediyoruz. Bir yandan bunun düzelmesi için de el birliği yapıyoruz” dedi.