Yapımcılığını Necati Akpınar ile Faruk Özerten’in yaptığı Gönül’ün senarist ve direktör koltuğunda daha evvel Vatan Sağolsun, Mukavemet ve Rauf üzere sinemalardan tanıdığımız Soner Caner oturuyor. Üretimin başrollerini Erkan Kolçak Köstendil, Hazar Ergüçlü, Bülent Emin Fayda paylaşırken bu takıma Ali Seçkiner, Selim Bayraktar, Şevval Sam, Asiye Dinçsoy, Nazmi Kırık, Ferit Kaya, Güneş Nefes Özdemir, Haydar Köyel ve Yıldırım Şimşek eşlik ediyorlar.
ÖYLE BİR LİSAN Kİ AŞK, YAZILMADIĞI ÜZERE OKUNUR
Gönül, Mezopotamya’dan günümüze uzanan ve Kürt çingeneleri olarak bilinen Dom topluluğunu merkezine alıyor. Bunu kendine mahsus bir atmosferde ekrana taşımayı başarırken, Emir Kusturica ve Tony Gatlif üzere direktörlerin Çingeneler Vakti, Kara Kedi Ak Kedi, Korkoro üzere yapıtlarına da uzaktan da göz kırpıyor.
Piroz (Erkan Kolçak Köstendil) ve abisi Hogir (Ali Seçkiner) çalgıcı olarak bir köy düğününe çağrılıyorlar. Evleneceği adamın daha kim olduğunu bile bilmeyen Sümbül bir müzik mırıldanırken o sırada camın önünden geçmekte olan Piroz Sümbül’ün sesini duyuyor. Bu müziğe verdiği karşılık aslında o anda doğan bir aşkın lisanı oluyor : “Nigi na nigi na nigi nana”.
Ancak Sümbül o gece bir oburuyla evlenerek merasimin soğuk yüzüyle tanışıyor. Yeniden de bu, Piroz ile birbirlerine kavuşmak için çabalamalarının önüne geçmiyor Zira Piroz ve Hogir’in babası Mirze de (Bülent Emin Yarar) karısını kaybettikten sonra gençlik aşkı Dilo’nun peşine düşüyor. Yılların söndürmediği bu aşk, Piroz ve Sümbül’ün aşkıyla elele vererek bir nevi onun iz düşümüne dönüşüyor. Kısaca aşk(lar) akıyor ve bir formda kendi yolunu buluyor.
SADECE BİR SİNEMA DEĞİL
Gönül, son vakitlerde dijital platformlarda karşımıza çıkan ana akım işlerden çok farklı bir lezzet taşıyor. Bunun en değerli ögelerinden biri, coşkulu bir sinematografiye sahip olsa da kurduğu vakitsiz dünyadaki doğallık ve inandırıcılık. Evvel Tim Burton sinemalarını andıran renkli bir atmosferle başlıyor. Daha sonra Anadolu’yu andıran bir coğrafyayı art planına alarak Doğu – Güneydoğu Anadolu şivelerini çağrıştıran bir lisan kullanılıyor. Aslında ucu aşka ve töreye dokunan çok rastlanabilir bir kıssa olmakla birlikte Gönül’ü farklı bir sayfaya taşıyan şey, bu kolay üzere gözüken kıssayı sürece biçimindeki çeşitlilik… Az lakin öz diyalog barındırdığı için kullanılan her cümlenin fonksiyonel bir misyonu ve sineması yalnızca senaryo taşımıyor. Gönül’ün kurduğu lirik dünyadaki samimiyetinde Altın Portakal ödüllü manzara direktörü Vedat Özdemir’in görsel lisanıyla, Kardeş Türküler’den tanıdığımız Vedat Yıldırım’ın imzasını taşıyan şiirsel müziklerin hissesi büyük. Üretimin alt metninde akan ritmin, dansın ve müziğin titreşimi coğrafyanın ruhuyla birleşiyor ve izleyicide büyüleyici bir his bırakıyor.
AZ OYUNCU, ÖZ OYUNCULUK
Bu hissi tüm sinema boyunca canlı tutan en değerli öge da oyunculuklar. Hazar Ergüçlü bir anda naif, çocuksu bir Sümbül olarak karşımıza çıkıyor. Gözleriyle konuşuyor, dramı bile gülümseyerek yaşıyor. Birebir saflığı ve çocuksu memnunluğu paylaşan Erkan Kolçak Köstendil de şaşkın, delidolu fakat her daim umutlu halini iliklerine kadar yaşıyor. Sinemanın ana taşıyıcısı, Mirze karakteriyle Bülent Emin Fayda. Onu bu cins etnik rollerde görmeye alışsak da, her birinde değişik bir karakter olarak tekrar doğmayı fevkalade başarıyor. Bu rolde de aşkın hayaline şartsız halde asılarak kalbimize adeta antrenman yaptırıyor. Candan olmayı başarırken abartının hududuna bile yaklaşmıyor. Kocaman kalbiyle sevmenin şiarını tekrar yazıyor.
SEN TEKRAR GÜLÜ SEV, MENEKŞEYİ DE SEV. AMMA MENEKŞE NAZLIDIR, GÜL SENİNDİR
Gönül yalnızca Netflix için değil, BKM için de vizyon örneği bir proje niteliğinde. Kendi cümleleriyle yavaşça kurduğu masalsı dünyada düğün, cenaze, şenlik, kaçış, kavuşma, mevt üzere temaları çok derinleşmeden işlemesine karşın yüzeyde kalmıyor. Farklı sinematik yaklaşımları çağrıştırmasına karşın taklit üzere durmuyor. Etnik bir topluluğu odağına almasına karşın bunun üzerinden gaza basmıyor. Dramı gülümseyerek şırınga ederken komik olmanın sonunu zorlamıyor. Kimseyi kurduğu dünyaya inanması için zorlamıyor. İki paralel aşkı başka satırlarda yürütüyor, yarıştırmıyor, yargılatmıyor. Bildiri verme telaşında sıkışmıyor. En değerlisi de tüm bunlarla bir sanat sineması olmaya çalışmıyor.
Kısaca Gönül, az cümleyle çok duyguya ulaşmayı başaran, bunu yaparken de ritmin, müziğin dansın lisanını sinemaya uyarlamayı çok düzgün başarabilmiş bir üretim. Hatta final sekansıyla da gelmiş geçmiş sinemalar ortasında unutulmaz bir yere sahip olacağının şimdiden altını çiziyor.
Ne demişler, “iki gönül bir olunca samanlık seyran olur”.
Gönül de izleyiciye bu Kürtçe türküyle “Seyran” (Gomidas Vartabed) ile veda ediyor.
Elçin Demiröz