Kocaeli Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeofizik Mühendisliği Kısmı’nda misyonlu Doç. Dr. Serkan Irmak, Kahramanmaraş’ta meydana gelen 7.7’lik birinci sarsıntıda kırılan fayın çok uzun olması nedeniyle yaklaşık 50 saniye sonra İskenderun ve Hatay civarında büyük güç boşalımları olduğunu belirtti. Irmak, ‘Eğer bölgede güzel bir erken ikaz sistemi olsaydı tahminen bu zelzele olduktan sonraki süreç içerisinde insanlara zelzeleye olan pozisyonlarına nazaran 30-40 saniyelik bir vakit tanıma talihi verebilirdi” dedi.
Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin akabinde İstanbul Teknik Üniversitesi’nden Prof. Dr. Tuncay Taymaz başkanlığında toplanan ve ortalarında Kocaeli Üniversitesi’nden Doç. Dr. Serkan Irmak’ın da bulunduğu grup, zelzelenin karakteristik özellikleri hakkında incelemelerde bulundu.
Fay düzlemi üzerindeki 3 boyutlu yırtılma modellemesini de çıkaran takım, 6 Şubat günü saat 04.17’de meydana gelen Kahramanmaraş merkezli 7.7’lik zelzelenin 3 fay segmenti üzerinde meydana geldiğini ve yıkıcı tesirin yaklaşık 50 saniye sonra İskenderun ve Hatay civarında büyük güç boşalımlarına neden olduğunu belirledi.
Depremin yıkıcı tesirinin, sarsıntının başlangıç tesirinden kısa bir müddet sonra kuzeydoğu ve güneybatı tarafına yanlışsız ilerlediğini tabir eden Doç. Dr. Serkan Irmak, “Yapmış olduğumuz çalışmada sarsıntının yırtılma düzeneğiyle ilgili enteresan sonuçlara ulaştık. Birinci sarsıntıda 3 farklı segmentin kırıldığını görmekteyiz. Zelzele başladıktan sonra Pazarcık- Işık Dağı ismini verdiğimiz küçük bir segmentte kırıldıktan 9 saniye sonra yırtılma kuzeydoğuya hakikat ilerliyor ve daha sonra güneybatıya yanlışsız ilerlemese devam ediyor. Üç farklı segmentin bu sarsıntıda kırıldığını görmekteyiz. Üç segment boyunca farklı güç boşalımlar var” ifadelerini kullandı.
Depremin başladığı birinci andan yaklaşık 50 saniye sonra farklı vilayetlerde yıkıcı tesir gösterdiğini anlatan Doç. Dr. Irmak, şöyle konuştu:
“İlginç özelliklerinden bir tanesi de kırılan fay çok uzun olduğu için kırılma başladıktan yaklaşık 50 saniye sonra İskenderun ve Hatay civarında büyük güç boşalımları görmekteyiz. Yani sarsıntının oluş anından itibaren yaklaşık 50 saniye sonra orada güç boşalımlarının olması aslında yıkıcı dalgaların oraya 50 saniye sonra ulaştığını gösteriyor. Şayet bölgede âlâ bir erken ihtar sistemi olsaydı tahminen bu zelzele olduktan sonraki süreç içerisinde insanlara sarsıntıya olan pozisyonlarına nazaran 30-40 saniyelik bir vakit tanıma talihi verebilirdi.”
Doç. Dr. Irmak, bu durumun mümkün zelzelelerde erken ikaz sistemi olarak da kullanılabileceğini belirtti.
Irmak, “Erken ikaz sinyali zelzele olduktan sonra gelen bir sinyal. Evvelden belirleyen bir sinyal değil. Zelzele olur, yıkıcı dalgaların size kaç saniye sonra geleceğini fakat öğrenme bahtınız olur. Hasebiyle bu 50 saniye sonraki güç boşalımı çok büyük bir alanın kırılmasıyla bağlantılı olan bu sarsıntıya özel bir olay. Beklenen Marmara zelzelesinde bu kadar büyük vakit yahut bu kadar fazla bir erken bir ihtar sistemi sinyalinin 50 saniye civarında olacağını düşünmüyorum. Çok daha kısa olacaktır lakin kısa olması da insanları karamsarlığa itmesin. Kısa vakitte bile değerli sanayi tesislerinin, metro çizgilerinin, süratli tren üzere ulaşım araçlarının zelzele sonrası oluşabilecek ikincil afetlerin önüne geçilebilmesi için kullanılabileceğini düşünüyorum” diye konuştu.