Karatay ilçesi Yağlıbayat Mahallesi’ndeki Savatra Antik Kenti’nde Selçuk Üniversitesi tarafından Doç. Dr. İlker Işık’ın başkanlığında yürütülen hafriyat çalışmaları sırasında, Anadolu’da birinci kere Türk ibaresinin yer aldığı bir yazıt bulundu. Hafriyat lideri Doç. Dr. Işık, “Yazıt, Savatra Antik Kenti’ne ilişkin bir kaleden getirilmiş. Bu kale, Bizans devrine kadar kullanılagelmiş. Mimari modülüne baktığımız vakit Bizans devri templon payesi. Dini yapılar içesinde bulanan bir mimari öge bu. Dönemsel açıdan baktığımızda milattan sonra 10’uncu 11’inci yüzyıllara denk geldiğini düşünüyoruz. Hem de içerik olarak baktığımız vakit İslam öncesi Türklere ilişkin olan bir yazı olarak da karşımıza çıkıyor. İslam öncesi Hristiyanlaşmış olan Türklerin, burada varlığını ortaya koyan bir emare bu. Dönemsel olarak baktığımızda da Bizans devri diyebiliriz.” dedi.
ANADOLU’DA BULUNAN BİRİNCİ TÜRK YAZITI
Keşfedilen yapıtın şimdiye kadar Anadolu’da bulunan birinci Türk yazıtı olduğunu söz eden Doç. Dr. İlker Işık, “Türkopol yazısının bulunması bizim için çok değerli. Türkopol, Türkçe karşılığı olarak Türkoğlu demek. Anadolu’da bu halde bulunan birinci yazıt niteliğinde. Ehemmiyeti açısından da şöyle söyleyebiliriz; 1071 öncesi İslam sancağının Türkler tarafından buraya getirilmeden evvelki evresinde Hristiyanlaşmış Türklerin burada varlığını gösteren bir kanıt bu. Bizans orduları içerisinde lejyon birlikleri içerisinde yer alan Türk askerlerinin burada varlığını kanıtlayan kıymetli bir gösterge, bu açıdan hem Türk isminin yer alması, hem de onların bu periyotta burada konuşlandığını, Savatra Antik Kenti ve etrafında varlığının tespit edilmesi bizim açımızdan çok önemli” diye konuştu.
‘SAVATRA FARKLI KÜLTÜRLERİN BİR ORTAYA GELDİĞİ BİR YER’
Savatra Antik Kenti’nin ehemmiyetinden bahseden Doç. Dr. Işık, şöyle devam etti:
“Burası askeri bir garnizon bölgesi. Bozdağ Ulusal Parkı, Altınekin ilçesinden Karatay hudutlarına kadar devam eden kuzey-güney doğrultulu bir saha. Biz burada 6 yıl boyunca bir yüzey araştırması yürüttük. Bu çalışmalar sırasında bizim için en değerli göstergelerden birisi buranın bir askeri garnizon sınırının olması. Konya’nın doğu hududunu içeren ve bir tampon görevi gören bu bölge hem asayişi sağlamak hem de geçen ticaret kafilelerinin buradaki güvenliğini sağlamak için yer alan birçok yerleşim alanıyla dolu. Bundan ötürü da farklı kültürlerin bir ortaya geldiği bir yer demek mümkün. Stratejik manada değerli yolların yer alması, askeri karargahların bulunması açısından da alışılmış ki burası kıymetli bir saha.”
‘RUNİK ALFABESİYLE YAZILMIŞ DUA VE ŞİFA METNİ BULDUK’
Yazıtın bulunduğu bölgede araştırmalarını ağırlaştırdıklarını ve 2 farklı yazıtla daha karşılaştıklarını anlatan Doç. Dr. İlker Işık, “Türkopol yazısını bulduktan sonra natürel ki bizim için çalışmalar derinleştirildi. Bölgede Türklere ilişkin öbür bir bulguyla karşılaşabilir miyiz, diye çalışmalarımızı bu alanda ağırlaştırdık ve 2 adet runik alfabesiyle yazılmış yazıtla karşılaştık. Bu yazıların dua metni halinde olduğunu düşünüyoruz. Bu bahiste Cengiz Saltaoğlu’ndan takviye aldık. Onun yapmış olduğu transkripsiyona nazaran hastalığın güzelleştirilmesi konusunda bir şifa metni olduğunu düşünmekteyiz. Bu çalışmaların ilerletilebilmesi için öncelikle epigrafik manada çalışmaların geliştirilmesi lazım. Türkoloji manasında, bu alanda gelişmiş olan bilim insanlarının yer alması bizim için çok kıymetli. Akademik taban altında bunların çevirisinin, epigrafik çalışmalarının yapılmış olması, bunların dönemsel manada niteliklerinin ve devirlerinin tespit edilmiş olması açısından Türkoloji uzmanlarının arttırılması bizim açımızdan çok uygun olur” dedi.
‘TARİHSEL MANADA BİRÇOK BULGU İÇERİYOR’
Doç. Dr. Işık kelamlarını şöyle tamamladı:
“Bölgenin ne kadar değerli olduğunu biz tespit ettikten sonra Konya Büyükşehir Belediyesi ve Karatay Belediyesi’nin dayanaklarıyla burada bir çalışma yürütmeye başladık. Sayın Hasan Kılca’nın dayanaklarıyla de 2021 yılından itibaren müze başkanlığında çalışmalarımıza başladık. Bu yıl da Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle Savatra Antik Kenti’nde birinci hafriyat çalışmalarımızı yürütüyoruz. Bölgenin stratejik manada değerli bir saha olması, tarihi manada birçok bulguyu içermesi, farklı kronolojilere hizmet edecek emareler içermesi açısından Savatra Antik Kenti’nde hafriyat çalışmalarını biz de temenni ettik ve bakanlığımızın müsaadesiyle başladık.”