Uluslararası Şeffaflık Örgütü, dünya ihracatının yaklaşık yüzde 85’ini oluşturan 47 ülkeyi incelediği ‘Yolsuzluğun İhracı 2022’ raporunu yayımladı.
2009’dan bu yana ülkelerin memleketler arası ticarette yolsuzlukla uğraşını takip eden çalışmada Türkiye de incelendi.
Ticaret kapsamında yabancı kamu görevlilerine rüşvet verilmesini kabahat sayan ve bu istikamette yasal olarak bağlayıcı standartlar belirleyen Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) Rüşvetin Önlenmesi Kontratı kapsamında hazırlanan raporda Türkiye, yasaları “az uygulayan/hiç uygulamayan” kategorisinde yer aldı.
İncelenen 47 ülkede ihracatta yolsuzluğa karşı uygulanan yaptırımların 2009’dan bu yana en düşük düzeyde olduğu kaydedildi.
Rapor, dünyanın birçok ülkesinde yolsuzluk hadiseleri yüzünden kamu fonlarının yasa dışı bir biçimde özel kârlara gerçek yönlendirildiğine ve çokuluslu dev şirketlerin hükümetlerin karar alma süreçlerini etkilediğine işaret ediyor.
Bu yıl dünyada sırf İsviçre ve ABD’nin “aktif” bir formda ihracat hisseleri ile orantılı bir biçimde bu çeşit olayları soruşturduğu ve yaptırım uyguladığı tespit edildi.
Bu iki ülke global ihracatın yalnızca yüzde 11,8’ini oluşturuyor.
Küresel ihracatın neredeyse yüzde 40’ını gerçekleştiren 20 ülke ise yolsuzluğun ihracatına karşı “az” yaptırım uyguluyor ya da “hiç uygulamıyor.”
İhracatın yüzde 32’sini oluşturan 25 ülke ise rüşvet veren şirketlere karşı “orta yahut sınırlı” seviyede yaptırım uyguluyor.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü Başkanı Delia Ferreira Rubio, “Günümüzde hükümetlerin karşısında ekonomik karışıklıklar ve iklim krizi üzere çok büyük zorluklar var. Lakin önderler, kıtalararası yolsuzlukların bu zorlukları ağırlaştırdığını göz gerisi etmemeli” dedi ve kelamlarına devam etti:
“Yurt dışı piyasalarında yaygın bir halde görülen yolsuzluk hadiselerinde büyük şirketler ve destekçileri ekonomik kalkınma, demokrasi ve insan hakları kıymetine yasa dışı biçimde kar ediyor.”
Türkiye daha evvel tekraren kere uyarıldı
İhracat hissesi yüzde 1 olan Türkiye, yolsuzluğa karşı yaptırımları “az uygulayan ya da hiç uygulamayan” ülkeler ortasında sıralanıyor.
2020 raporundan bu yana hiçbir değişiklik kaydedilmeyen Türkiye’nin yurt dışında rüşvet veren şirketlere karşı sırf bir soruşturma başlattığı, yaptırım uygulanan hiçbir dava olmadığı belirtiliyor.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü’ne nazaran Türkiye, yolsuzluk konusunda yasal çerçevesindeki eksiklikler hakkında yetkili çalışma kümeleri tarafından tekraren sefer uyarıldı.
Türkiye bu kapsamda tıpkı vakitte hukuksal bireylerin yabancı rüşvetten sorumlu olduklarına ait mevzuatını güçlendirmeye ve ihbarcılar için kâfi muhafazayı uygulamaya çağırıldı.
Mart 2021’de yayımlanan Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu (GRECO) 2020 Raporu’na nazaran, Türkiye, milletvekillerinin, yargıçların ve savcıların tavsiyeleri yerine getirmesinde en başarısız ülkeydi.