Dünya Gazetesi müellifi Kerim Ülker, Türk şirketi 77 İnşaat’ın Afganistan’da Kazaki Barajı inşaatını tamamladığını yazdı. Daha evvel Afganistan havaalanlarının idaresini alamayan Türkiye’nin, Taliban idaresi tarafından yapılan birinci büyük altyapı çalışmasını tamamlamasının kıymetli olduğunu belirten Ülker, baraj projelerinin İran-Afganistan ortasında su krizine yol açabileceğine de değindi.
Kerim Ülker’in “Taliban’ın birinci büyük güç projesini Türk şirketi tamamladı” başlıklı yazısı şöyle:
“Türk müteahhitlerinin Asya’da en fazla iş aldığı ülkelerden olan Afganistan’da geçtiğimiz yıl temmuz ayında idare değişti. ABD askerlerinin çekilme kararının akabinde Cumhurbaşkanı Eşref Gani ve hükümet yetkililerin kaçmasıyla birlikte idaresi devralan Taliban Rejimi’nin Türkiye ile birinci teması ülkedeki havalimanlarının idaresi üzerindeydi. O süreçte Türkiye-Katar iştirakinin bu işletmeyi üstlenmesi bekleniyordu. Lakin ortaya Birleşik Arap Emirlikleri girdi ve havalimanları Körfez ülkesinde kaldı. Afganistan ve Türkiye ortasındaki ikinci ticari temas ise Kajaki Barajı’nın ikinci fazıydı. Aralık 2021’de bu projeyi birinci sefer DÜNYA Gazetesi duyurmuştu. Haberimizde Afganistan’da daha evvel projeler alan Türk şirketi 77 İnşaat’ın Helmand bölgesinde bulunan Kajaki barajındaki 51 megavatlık hidroelektrik santralinin yanına 100 megavatlık bir yenisini yapacağını sizlerle paylaşmıştık. Turkcell’in efsanevi CEO’su Süreyya Ciliv’in kardeşi Süleyman Ciliv tarafından yönetilen 77 İnşaat, bu muahedeyi Afganistan Su ve EnerjiBakanı Ali Ahmet Osmani ile birlikte imzalamıştı.
100 MW’LIK KONSEYİ GÜCÜ VAR
160 milyon dolara bugünkü kurla 2.8 milyar liraya olan 100 megavat konseyi güce sahip hidroelektrik santralinin açılışı gerçekleşti. Hizmete giren santralin açılışına Afganistan yöneticileri ve Türk büyükelçisi ile birlikte şirket yöneticileri de katıldı. Elektrik santrali ülkenin Helmand ve Kandahar bölgelerine elektrik sağlayacak.
Açılışta konuşan Afganistan Başbakan Birinci Yardımcısı Molla Abdul Ghani Baradar, ‘Afganistan İslam Emirliği’nin yatırımcılara güvenlik sağlayacağına kelam veriyoruz. Çatışma sırasında yatırım yapanları artık gelip eğitime, güce, özel bölüme ve maden çıkarmaya yatırım yapmaya çağırıyoruz’ dedi. Projenin en değerli bölümü ise Afganistan’da Taliban idaresi tarafından yapılan birinci büyük altyapı çalışması olması. Türkiye’nin Afganistan Büyükelçisi Cihad Erginay, toplantıya Türk şirketlerin Afganistan’a yatırım yapmaya hazır olduğunu söyledi. Erginay, ‘İlk kere bir Türk firmasının bu cins projeleri tamamlaması tesadüf değil. Bu yatırıma bağlarımızda derin bir tarihi, kültürel ve ekonomik an olarak bakmalıyız’ diye konuştu.
Açılışa katılan bir öteki isim olan Afganistan İktisat Bakanı Vekili Din Mohammad Hanif’in kelamları ise dikkat cazipti. Çünkü İran ve Afganistan ortasındaki su problemini dikkate alıyordu. Hanif, ‘Afganistan’dan her yıl yurt dışına 7 milyar metreküp su akıyor. Suyumuzu denetim altına alırsak, elektrik de dahil olmak üzere gelişmelerimiz olacak’ dedi.
İRAN İLE AFGANİSTAN’DA SU KRİZİ YAŞANIYOR
Zira santralin ve barajın kurulduğu Helmand Irmağı, açılıştan bir gün evvel Tahran ile Kabil ortasında tansiyonlu bir atışmaya neden oldu. İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Amir Abdollahian, Taliban’daki mevkidaşını, Tahran’ın Helmand Irmağı’ndan gelen su haklarının önündeki manileri ortadan kaldırmazsa ilgilerinin etkileneceği konusunda uyardı. Amir Abdollahian, geçen hafta Afganistan Dışişleri Bakanı Vekili Amir Khan Muttaqi ile yaptığı telefon görüşmesi sırasında İran’ın güneydoğusundaki Sistan eyaletine ve Belucistan’ın ırmağın suyuna bağımlılığına dikkat çekti. Bakan, sorunun ‘hızlı ve önemli bir şekilde’ çözülmemesi durumunda, bunun iki ülke ortasındaki başka işbirliği alanlarını olumsuz etkileyeceğini söyledi.
Bu açıklamaya ek olarak Afganistan’ı işaret eden İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, İran’ın su hakları konusunda önemli adımlar atılması davetinde bulundu.”
YAZININ TAMAMI